Skip to main content

Full text of "10 Spare Issue"

See other formats 


Abrahadabra 


VOOJlkWOllD 


Lezers  Saluutf 


5  Deceaber  1966  e.v. 


Een  mand  later  Oan  de  bsdoeling  was  ligt  hier  het  tiende  numaer 
van  Abrahadabra  voor  jullie.Vooral  de  (voor  zover  aogelijk) 
diepgravende  studie  naar  het  mysterieuse  figuur  »4Mstin  Ostium  Spare 
veroorzaakte  een  vertraging  van  grote  omvang,  Tijdens 
iihratadabra-vergaderingen  viel  de  stroom  regeliaatig  uit  als  alleen 
al  zijn  mam  werd  genoemd  (de  loto  voor  de  geseeldrukte  yoorkant 
misluKte  mar  liefst  vier  keer!). 

En  verder?  Een  slepende  reis  naar  London  voor  een  artiKel  over 
CoiC.Tijd  oa  het  laatste  boek  van  firion  aysln  te  lezen,  met  de 
'Hasting-archives'LP  van  <4Ieister  Crowley  in  de  walkman.  En  dan  die 
Bftlende  gedachten  als  je  probeert  te  slapen  in  die  super-de-luxe 
strand stosl en,  '  %t  zit  er  verder  in  de  zak  van  Abrahadabra?  GRiJ£ 
T>IES  1 1 1 

HedKielingen; 

1)  Vana£  nu  zal  de  Abrahadabra  nog  onregelisatiger  verschijnen. 
Houdt  bet  zelf  goed  in  de  gaten. 

2)  Onze  verontschuldigingen  voor  de  prijsverhoging  van  F6,50  naar 
r7,B0  (winkelwaarde).  Dit  was  wsrkelijk  nodig,  in  acht  nemend  dat 
we  naar  kvaliteit,  niet  kwantiteit  streven. 


Austin    Osman   Spare 


FOREWORD. 


<^3^ 


1886/7 


<-^^ 


1956 


^^^3 


In  welk  jaar  hij  precies  geboren  is  schijnt  niemand  te  we- 
ten.  ledereen  in  Snowhill,  een  wijk  in  Zuid-Londen,  vierde 
feest.  Het  was  oode jaarsavond  of  nieuwjaarsnacht,  Meer  is  er 
over  de  eerste  levensjaren  van  Austin  Osman  niet  bekend,  behal- 
ve  dot  zijn  vader  een  politieagent  was. 

De  volgende  twee  samenvattingen  dienen  niet  te  strikt  worden 
genomen.  Het  zijn  twee  ruwe  beschri jvingen  van  een  man  die  ge- 
tracht  heeft  juist  dife  twee  elementen  te  integreren,  en  zonder 
deze  waarschuwing  zou  ik  het  idee  hebben  het  werk  van  Austin 
Osman  Spare  te  hebben  aangetast.  Moar  eind  goed,  ai  goed, , . 

De  Kunstenaar: 

In  1904  komt  Spare  al  als  17-jarige  in  de  belangstelling  te 
staan  als  hij  een  studiebeurs  wint  (!)  voor  de  Royal  College 
of  Art,  waar  hij  direct  in  de  gelegenheid  wordt  gesteld  om  een 
van  zijn  tekeningen  te  exposeren,  Een  prestatie  waar  menig  me- 
destudent  (  die  meestal  ouder  en  afkomstig  uit  de  'betere'  fa- 
milies was  )  jaloers  op  moet  zijn  geweest.  Al  no  een  jaar  pu- 
bliceert  hij  zijn  eerste  boek  'Earth  Inferno'  en  wordt  hij  door 
een  in  die  tijd  populair  schilder  als  genie  betiteld.  Vanaf  dat 
moment  lijkt  het  alleen  maar  bergopwaarts  te  gaan  met  de  popu- 
ariteit  van  Spare.  In  een  paar  jaar  tijd  heeft  hij  diverse  boe- 
ken  gejLlustreerd  en  exposities  gehouden. 

In  1914  breekt  de  eerste  wereldoorlog  uit,  maar  zelfs  dat 
lijkt  Spare's  loopbaan  als  succesvol  kunstenaar  niet  te  kunnen 
stoppen.  Hij  dient  zich  aan   bij  het  Britse  leger,  om  als  illu- 
strator te  dienen  bij  het  Royal  Army  Magazine.  Via  die  aanstel- 


From  behind,  Destiny  works  with  ^r^  '-r= 
Death,  ^r   ■-r'   ^^ir   mt   ^r'   ^^f^   t^ro   mt- 


THE    INFERNO    OF    THE    NORMAL. 


i^ 


ling  komt  hij  voor  vrij  karte  tijd  in  Egypte  terecht,  wiens  mytho- 
logieen  altijd  een  grote  invloed  op  zijn  werk  hebben  gehad. 

Ondertussen  werkt  hij  ook  nog  aan   twee  tijdschrif ten:  'Form' 
{  of  'Forum',  met  Frederick  Carter  )  en  'the  Golden  Hind'  {  met 
Clifford  Box  ),  zander  daarbij  zijn  eigen  bezigheden  uit  het  oog' 
te  verliezen.  De  begin  jaren  '20  zijn  voor  Spare  het  meest  produk- 
tief  te  noemen,  en  zijn  populariteit  is  op  een  hoogtepunt  beland, . 
wat  moar  al  te  vaak  niet  bepaald  long  duurt.  In  1924  trekt  Spare 
zich  terug  uit  de  aanstellerige  kunstwereld,  rekent  snet  hoar  of 
middels  de  publikatie  van  'Anathema  of  Zos  (  the  Sermon  to  the  Hy- 
pocrites ) ' ,  en  verhuist  weer  naar  Zuid-Lon- 
den,  wear  hij  zich  volledig  kan  concentre- 
ren  op  zijn  werk  en  in  goedkope  barretjes 
exposeert  om  zijn  brood  mee  te  verdienen. 
Exposities  worden  steeds  schaarser  v/at  'ech-| 
te'  galleries  betreft,  totdat  na  de  tweede 

wereldoorlog  zijn  populariteit  weer  wat  begint  toe  te  nemen.  Des- 
alniettemin  blijft  Spare  de  teruggetrokken  kunstenaar  tot  aan  zijn 
dood,  die  zich  in  1956,  in  Brixton,  voitrekt. 

De  Magier: 

Ergens  gedurende  zijn  puberteit  leert  Spare  ene  Mrs.  Peterson 
kennen.  Deze  vrpuw,  die  op  een  bepaalde  manier  zijn  moeder  ver- 
vangt  (  wear  hij  he*  kennelijk  niet  zo  goed  mee  kan  vinden  ),  ini- 
tieert  hem  in  de  geheimen  van  de  heksenkring  waar  zij  lid  van  is. 
Rond  zijn  22ste  wordt  Spare  lid  van   de  Golden  Dawn,  het  meest  in- 
vloedrijke  occulte  genootschap  von  deze  eeuw,  onder  de  naam  'Je~ 
hoveum'.  Niet  long  daarna,  na  tot  de  conclusie  te  zijn  gekomen  dot 
de  Golden  Dawn  hem  niet  veel  te  bieden  heeft,  belandt  hij  in  Aleis- 
ter  Crowley's  Argentinum  Astrum  (A.-.A.'.)  .  Ook  dit  verbond  is  niet 
van  lange  duur.  Crowley  beschouwt  hem  als  een  zwarte  magier;  met 
name  omdat  Spare  incubi  (  vrouwelijke  demonen  )  oproept  voor  de 
bevrediging  van  zijn  eigen  vleselijke  lusten  (1). 

Al  in  'Earth  Inferno'  liggen  de  grondgedachten  van  Spare's  le- 
vensf ilosof ie,  die  van  'Zos'  (  of  'Zod'  )  en  'Kia'.  In  1913  ver- 
schijnt  'The  Book  of  Pleasure',  waarin  deze  grondgedachten  met 


The  perpetual  youtn  of  man  arises, 

Draws  aside  the  curtain— Faith  (a  token  of  humanity's 

LIAllTED  knowledgfe),  and  exposes  the  inferno  of  THE 

NORMAL. 


.lueddimM/ 


ungfP'e'.T.CA  \# 
I 


* 


jsr* 


v^ 


soms  uiterst  verwarrende  theorieen  zijn  onderbouwd,  maar  wot  ondanks 
dat  toch  zijn  belangri jkste  werk  op  magisch  gebied  kan  worden  ge- 
noerad.  The  Book  of  Pleasure  (  voile  titel:  The  Book  of  Pleasure 
(self-love),  or  the  Psychology  of  Ecstacy  )  verschijnt  op  een  moment 
dot  hij  zich  reeds  heeft  losgemaakt  van  zowel  de  Golden  Dawn  als  de 
A.'.A.'.,  en  een  magisch  systeem  heeft  ontwikkeid,  weliswaar  onder  de 
invloed  von  genoemde  genootschoppen,  moor  die  verder  puur  persoon- 
lijk  van  aard  is,  Waarmee  nog  niet  alles  gezegd  is...  Spare's  sys- 
teem is  over  het  algemeen,  en  dit  in  tegenstelling  tot  de  systemen 
die  de  Golden  Dawn  en  de  A.-.A.',  er  op  na  hielden,  niet  aan  allerlei 
regels  en  wetten  verbonden.  Een  principe  binnen  het  occulte  wereldje 

hiermee   j'^^i^t^^^ 
door- 
broken,  een  principe  dat  er  van  uit  goat  dat  de  aspirant-tovsnaar 
de  meest  vreselijke  dingen  kan  overkomen  als  hij  zich  niet  aan  aller- 
lei regels  en  wetten  houdt,  zoals  bijvoorbeeld  het  oproepen  van  on- 
gewenste  demonen.  Spare  stelt  dat  dit  soort  voorvallen  gewoon  horen 
bij  de  ontwikkeling  die  er  uiteindelijk  toe  zullen  bijdragen  om  con- 
versaties  te  voeren  met  je  Heilige  Beschermengel.  (2)  En  oangezien 
er  wordt  verondersteld  dot  iedereen  z'n  eigen  Heilige  Beschermengel 
heeft,  is  het  als  vanzelf sprekend  dot  iedereen  ook  z'n  eigen  'voers- 
taal'  dient  te  ontwikkelen.  (  Enkele  jaren  geleden,  toen  Spare's 
werk  mede  door  de  zoveelste  vernieuwde  interssse  in  Crowley  weer  in 
de  belangstelling  begon  te  staan,  werd  het  Zos-Kia  systeem  min  of 
meer  door  anderen  gewijzigd/aangepast  en  omgedoopt  tot  'Chaos-ma- 
gick'.  (3).  In  zijn  hoogtijdagen  publiceert  hij  ook  nog  'Focus  of 
Life'  en  'Anathema  of  Zos ' ,  de  laatste  een  ver-    _.^  .   _ 
nietigend  antwoord  op  de  kritieken  op  zijn 
werk  (Anathema  =  Banvloek) .  Waarna  de  de  ver- 

dwijnlng  van  het  podium  zijn  intrede  doet...  tot  1947.  Ln  dot  jaar 
ontmoet  Spare  Kenneth  Grant  (4),  waarmee  hij  tot  aan  zijn  dood  zal 
blijven  werken  aan  de  afronding  van  de  Zos-Kia  cultus. 

Op  dit  punt  aangekomen  dienen  sommige  lezers  misschien  de  inlei- 
ding  van  dit  artikel  nog  eens  aver  te  lezen, 

Wat  nu  volgt  is  een  poging  om  een  aontal  theorieen  van  Spare  in 
duidelijke  taal  om  te  zetten.  Een  poging...  omdat  Spare  dit  zelf 
heeft  nagelaten...  om  misschien  de  geinteresseerds  zo  min  mogelijk 
te  bexnvloeden  met  zijn  persoonlijke  ontwikkeling...  of  omdat  hij 
er  geen  behoefte  aon  had  om  zichzelf  voor  anderen  te  gcan  'verkla- 


r 


AUTOMATISCH  TEKENEN 

Automatisch  schrijven  is  eigenlijk  al  een  heel  oud  ge- 
bruik,  een  middel  om  de  toekomst  mee  te  voorspellen. 
Erg  populair  is  het  gebruik  van  het  zogenaamde  Ouija- 
bord,  waarop,  nadat  een  vraog  is  gesteld  en  de  vingers 
van   de  aanwezigen  zich  uiterst  voorzichtig  op  een  (wijn) 
glas  drukken  wat  op  het  bord  staat,  'geesten'  het  glas 
voortbewegen  naar  de  letters  op  het  bord  die  dan  geza- 
melijk  een  antwoord  bieden. 

In  de  eerste  uitgave  van  het  tijdschrift  Form  in  1916 
schrsef  Spare  somen  met  zijn  collega  Frederick  Carter 
een  artikel  over  outomatisch  tekenen.  In  het  artikel 


THIS    IS    CALLED  r#^ 
BODILY    SUFFERING. 


ontdekken  we  al  snel  de  toenemende  invloed  van  het  Sur- 
realisme  en  Psycho-Analyse.  Het  zijn  niet  meer  'geesten' 
die  worden  opgeroepen,  maar  het  onderbewustzijn  wat  aan 
het  werk  is,  Dat  Spare  evenals  Crowley  een  groot  aantal 
betrekkelijkheden  zag  in  genoemde  stroraingen  (  Crowley 
noemt  in  zijn  autobiograf ie  'Confessions'  de  ideeen  van 

A   Resurrection  oi   crime   unpaid.     ^^^       .^f^ 

Freud  half  werk  )  staat  hier  even  buiten,  en  zol  elders 
in  dit  blad  ter  sprake  komen. 


' Automatisme  als  zijnde  de  manifestatie  van  latente  ver- 
longens  (of  wensen)  de  betekenis  van  de  vormen  (de  ideeen) 
verkregen  representeren  de  van  te  voren  niet-vostgelegde 
obsessies.  Kunst  wordt  door  dit  illuminisme  of  ecstatische 
kracht,  een  functionele  activiteit  die  in  een  symboiische 
taal  het  ongemgtigde  verlgngen  naar  plezier  -  de  betekenis 
van  de  moeder  van  glle  dingen  uitdrukt   -  niet  ervaring. ' 


EARTH. 


In  feite  is  het  idee  van  automatisch  tekenen  uiterst  simpel.  Je 
dient  jezelf  in  een  positie  te  brengen  waarin  je  zo  min  mogelijk  met 
je  bewustzijn  te  maken  hebt,  d.m.v.  drugs  bijvoorbeeld,  maar  ver- 
moeidheid  of  lange  concentratie  op  een  sigil  kunnen  je  hier  ook  bij 
helpen.  Je  hand  dient  zo  vrij  mogelijk  worden  gelaten,  en  uiteindelijk 
zal  er  op  papier  een  vorm  ontstaan,  een  concept,  waarin  alleen  jij  de 
symboliek  en  betekenis  van  kan  in  zien. 


SIGILS 

Bijna  iedereen  die  even  de  moeite  heeft  genomen  om  een  occult  boek 
door  te  bladeren  zonder  op  de  hoogte  te  zijn  van  alle  doctrines  en 
de  betekenis(sen)  von   symbolen,  zal  met  een  zucht  het  boek  hebben 
dichtgeslagen  en  tot  de  conclusie  zijn  gekomen  dat  dit  niks  voor  hem/ 
hoar  is.  Hetzelfde  zou  zich  voor  kunnen  doen  bij  de  door  Spare  ont- 
worpen  sigils  (letterlijk:  zegels).  Maar  is  het  zo  ingewikkeld  als  het 
lijkt  ?  In  Spare's  gevol  zeer  zeker  niet. 

Een  voorbeeldje  in  het  Nederlands.  Stel  dat  je  een  MAN  wenst.  Zorg 
dot  je  je  op  je  gemak  voelt,  creeer  een  attnosfeer  (  wat  psychologisch 
gezien  de  enige  reden  is  voor  het  gebruik  van  kaarsen,  wierook  e.d., 
al  is  deze  stelling  ook  betrekkelijk  op  zich;  het  soort  wierook  wat 
je  gebruikt  kan  altijd  gerelateerd  worden  aan  wat  je  wilt  oproepen/ 
uitisannen),  en  ga  aan  de  slag  met  pen  en  papier.  Neem  het  woord  MAN 
en  ontwerp  met  behulp  van  de  letters  een  sigil,  bijvoorbeeld; 


The  World, 
The  Fle5h, 
and  K-a 
The  Being. 


Trek  het  zelf  maar  na,    Alle  letters  van   MAN  staan  in 
de  sigil.  Volgens  Spare  is  het  belangrijk  dot  elke 

This  is  the  Alpha  and  Omega. 

letter  maar  e^n  keer  in  het  ontwerp  gebruikt  worden, 
De  bedoeling  hiervan  is  duidelijk.  Spare  is  er  van 
overtuigd  (en  welke  moderne  magier  is  dat  niet  ?) 
dot  het  onderbewustzijn  de  wens  in  vervulling  kan 
brengen.  Je  'ego'  kan  je  voor  de  gek  houden,  maar  je 
onderbewustzijn  niet.  Dit  is  dan  tevens  een  soort 
controle.  Je  kan  willen  wat  je  wilt,  maar  als  je  niet 
slaagt  in  wat  je  wilt,  zal  je  er  goed  aan  doen  om  je 
af    te  vragen  in  hoeverre  je  het  gewilde  werkelijk 
wilt,  of  nog  erger,  dat  je  wens  een  volslagen  nutte- 
loze  is.  Daarom  stelt  Spare  dot  de  sigil,  zodra  ze 
ontworpen  is,  geen  aanleiding  meer  mag  geven  tot  een 
herinnering  aan  de  wens.  De  sigil  moet  nu  puur  als 


FINIS 


i.:^,? 


gezien,  de  betekenis  erachter  moet  worden  vergeten, 
nderdrukt...  en  dan  pas  kan  het  onderbewustzi jn  aan  de 
ode  om  de  wens  te  vergeten  is  om  de  sigil  te  gebruiken 
atiebron  voor  een  schilderij,  zoals  dot  bij  Spare  vaak 

Of  een  'obsessie'  werkelijk  zomaar  vergeten  kan  worden 
andere  vraag  die  Spare  weldegelijk  behandelt  (  in  'Note 
nee  of  magical  obsession  and  insanity'  uit  the  Book  of 
or  hiervoor  is  op  dit  moment  geen  tijd  en  ruimte. 


syrnbool  worden 
zelfs  worden  o 
slag.  Een  raeth 
als  een  inspir 
het  geval  was, 
is  een  geheel 
on  the  differe 
Pleasure)  ,  ma 

UITLEIDING 

Eigeniijk  is  er  zoveel  wat  bier  niet  besproken  kan  worden.  Spare's 
verwarrende  uitleg  van  Zos-Kia,  waarin  Kia  plotseling  het  magische 
Niets,  het  'noch  het  ^^n,  noch  het  ander'is,  en  hij  zelf  de  vorm  van 
Zos  aanneemt,  als  zijnde  de  weg  n66r  het  Niets,  bijvoorbeeld.  En 


anders  wel  zijn  filosofie  van  de  doctrine  van  de 
eeuwige  zelf-liefde,  waarbinnen  geen  enkele  an- 
dere vorm  bestaat  van  verlangen  dan  die  van   de 
liefde  die  je  voor  jezelf  opvat.  Alle  andere  ver- 
langens  staan  buiten  jezelf  en  eindigt  uiteinde- 


^} 


lijk  in  een  obsessie  ('insanity'}.  Om  maar  niet  te  spreken  over  de  in- 
vloeden  die  de  Too  en  Nietzsche  op  hem  gehad  hebben. 

Ook  veel  sensationele  verhalen  en  iosse  opmerkingen  over  Spare  ont- 
breken  nog.  Meerdere  malen  werd  hij  gevraagd  om  geesten  op  te  roepen 
waarbij  hij  zijn  clienten  waarschuwde  voor  eventuele  onverwachte  ge- 
volgen.  In  4^n  geval  is  bekend  dat  de  riolering  door  het  plafond  heen 
zakte;  in  •sen  ander  geval  werd  ^^n  getuige  gek  en  pleegde  een  tweede 
kort  daarna  zelfmoord. 

Zoveel  wat  hier  niet  besproken  kan  worden...  maar  misschien  weet  de 
lezer  nu  genoeg  om  te  bepalen  of  er  'meer'  gewenst  is.  Zo  ja,  dan  laat 
ik  die  taak  vanaf  nu  over  aan  de  iezsr  met  een  afsluitend  woord  van 
de  hoofdpersoon  uit  dit  verhaai; 

'Voor  mij ,  is  er  geen  weg  don  mijn  weg,  Daarvoor,  gaan  jullie  je  weg. 
Nietnand  zal  jullie  leiden  naar  jezelf  te  lopen.  Laat  jgllis  genoegens 
als  zonsondergangen  zijn,  OPRECHT. .  BLOEDERIG..,  GROTESKE  I' 


Itet  JCvuocul  vtm  fte  sterren 


1. 

Het  verhaal  gaat  dat  Atlantis  ten  onder  is  gegaan  aan  "zwarte"  magie ,  wat  een 
kwaad  opriep  vanuit  het  heelal,  waardoor  de  grootste  beschaving  die  de  aarde 
heeft  gekend  werd  vernietigd,  Dit  zou  dan  ver  voor  het  begin  van  onze  jaartel— 
ling  zijn  gebeurd . 

Nu  is  het  zo  dat  het  bestaan  van  Atlantis  door  het  raerendeel  der  mensheid 
sterk  betwijfeld,  20  niet  ontkend  wordt.  We  kennen  de  verhalen,  waaronder  die 
van  Plato,  die  onder  de  noemer  van  Atlantis  zoiets  als  de  "ideals  staat"  pro- 
beerde  te  beschrijven,  Talloze  schrijvers  hebben  zich  ermee  bezig  gehouden. 
Het  continent  A.tlantis  zou  ergens  in  de  Atlantlsche  oceaan  hebben  gelegen  (waar 
het  00k  weer  "opdook"  bij  de  verhalen  over  de  geheimzinnige  Bermuda-driehoek) ; 
anderen  menen  het  te  hebben  ontdekt  in  de  Egeische  zee,  waar  ongeveer  in  1500 
voor  Christus  een  gigantische  vulkaanuitbarsting  het  eiland  Thera  (tegenwoordig 
Santorini)  zou  hebben  vernietigd.  Thera  zou  Atlantis  zijn  geweest . 

Afgezlen  van  het  feit  of  de  lezer/lezeres  nu  wel  of  niet  geloofd  in  het  bestaan 
van  Atlantis,  feit  is  wel  dat  occultisten  er  van  uitgaan  dat  het  wel  heeft  be- 
staan. Zij  kunnen  op  "astraal  nivo"  (1.)  als  het  ware  geschiedenis  lezen,  onder 
andere  in  de  "Akasha-kronieken".  Mensen  als  Blavatsky  en  Steiner  hadden  toegang 
hiertoe  en  beschreven  vanuit  een  heel  andere  invalshoek  dan  die  van  de  "gewone" 
historici  de  geschiedenis  van  niet  alleen  Atlantis,  maar  ook  die  van  Egypte  en 
Babylonie  (2.) 

Waar  het  hier  nu  orn  gaat  is  dat  de  occulte  kennis  die  vanuit  Atlantis  in  sterk 
verminkte  vorm  werd  overgebracht  via  de  ons  bekende  oudheid  naar  het  heden,  ons 
bij  stukjes  en  beetjes  in  staat  zou  stellen  cm  kontakten  te  leggen  met  dezelfde 
machten  als  waarmee  Atlantis  kontakt  had. 

2. 

Wat  is  nu  het  wezen  van  magie  ? 

Magie  is  het  bewerkstelligen  van  verandering  In  overeenstemming  met  de  Wil . 
De  Wil  wordt  hierbij  gezien  als  bijna  een  apart  zesde  zintuig  in  de  mens. 

Die  verandering  vindt  in  allereerste  instantie  plaats  in  het  persoonlljk  be- 
wustzijn  van  de  magier.  Volgens  de  magische  doctrine  verandert  er  niets  op  de 
wereld  zonder  dat  die  verandering  gewild  is.   Maar  wie  wil  wat  ?  Volgens 
"meesters"  als  Gurdieff  en  Crowley  bestaat  het  grootste  deel  van  de  mensheid 
uit  "slaapwandelaars".  Degenen  die  daarboven  uitstijgen  (de  denkers,  somml- 
ge  wetenschappers  en  kunstenaars)  zijn  hoogstens  te  vergelijken  met  dagdromers . 
De  werkelijk  "verlichten"  zijrt  degenen  die  wakker  zijn  geworden  uit  de  slaap 
die  het  leven  is. 

De  magie  heeft  als  belangrijk  nevendoel  het  op  laten  gaan  van  het  persoonlijk 
bewustzijn  in  het  zogenaamd  "kosinisch  bewustzijn".  Hierbij  kan  men  kontakt 
leggen  met  andersoortige  intelligenties.  Het  gaat  hierbij  natuurlijk  niet  om 
het  al  dan  niet  objectieve  bestaan  van  dat  soort  "wezens"  (demonen  tot  en  met 
engelen).  Magiers  nemen  ze  waar  en  communiceren  met  ze,  Er  bestaan  ook  hele 
systemen  van  ordes  van  demonen  en  engelen.  En  er  is  een  theorie  die  er  van  uit 
gaat  dat  men  in  sommige  gevallen  te  maken  heeft  met  buitenaardse  intelligen- 
ties. En  hier  komen  we  dan  weer  terecht  bij  het  kwaad  wat  Atlantis  over  zich- 
zelf  afriep.  Dat  zou  kunnen  betekenen  dat  deze  "intelligenties"  wezens  zijn 
die  een  ob  jectief  bestaan  hebben.  Of,  en  dat  is  natuurlijk  ook  een  mogelijk- 


held,  men  geloofde  in  Atlantis  ook  in  het  bestaan  van  dat  soort  we^ens,  net  zo 
als  zij  die  in  elke  ramp  de  hand  van  God  zien, 

3. 

We  hebben  in  de  wereld  van  de  magie  niet  aUeen  te  maken  met  witte  en  zwarte 
magie,  maar  ook  met  de  "black  brothers"  (3).  Ik  gebruik  hier  met  opzet  de  Engel- 
se  term  om  het  verschil  tussen  de  verschillen  duidelijk  te  kunnen  aangeven. 
Witte  en  zwarte  magie,  het  verschil  is  duidelijk.  Niet  de  magie  zelf  is  goed 
of  slecht,  maar  het  gebruik  ervan  bepaalt  dat.  Zo  bestaat  de  theoretische  moge- 
lijkheid  dat  ieraand  zwarte  magie  gebruikt  om  iemands  die  lets  kwaads  wil  doen 
te  hinderen.  Dit  onder  het  motto  dat  tvee  kwaden  elkaar  zouden  kunnen  opheffen. 
En  bovendien  :  iedereen  weet  dat  wat  vandaag  "goed"  is,  gisteren  "slecht"  was 
en  wellicht  morgen  weer  "slecht"  kan  zijn. 

Met  de  black  brothers"  is  er  echter  lets  anders  aan  de  hand.  Zoals  hierboven 
gezegd  gaat  het  in  de  magische  ontwikkeling  van  een  persoon  het  er  onder  andere 
om,  om  het  persoonlijke  bewxistzijn  op  te  laten  gaan  in  het  "kosmisch  bewusczijn" 
Dit  heeft  niet-s  raeer  te  maken  met  het  ego,  maar  wel  met  het  wezenlijke  "zelf" 
van  een  persoon,  Dit  is  ontvaken  uit  de  slaap  die  het  leven  is.  Dit  houdt  "in 
de  praktijk"  een  vernietiging  van  het  meest  wezenlijke  van  Jezelf  in.  In  de  oc- 
culte  ontwikkeling  wordt  er  tot  op  dat  punt  juist  naar  gestreefd  om  zoveel  mo- 
gelijk  van  dat  "zelf"  te  leren  ontdekken,  het  uit  te  breiden  en  te  versterken. 
Daarom  is  het  vernietigen  ervan  des  te  pijnlijker  en  ook  des  te  belangrijker. 
De  "black  brothers"  echter  houden  met  hun  ontwikkeling  op,  op  het  moment  dat 
hun  "zelf"  het  grootst  is.  De  theorie  is  dat  zij  het  kwaad  over  zichzelf  en 
hun  volgelingen  in  feite  afroepen  doordat  het  "zelf"  niet  vernietigd  is,  en 
doordat  alles  wat  er  gedaan  wordt  het  doel  heeft  er  persoonlijk  voordeel  bij  te 
ondervinden.  Zij  blijven  te  zeer  gebonden  aan  het  aardse  en  juist  het  feit  dat 
zij  zich  niet  los  kunnen  maken  van  hun  "zelf",  maakt  dat  uiteindelijk  blijkt 
dat  zij  hun  ziel  aan  de  duivel  verkocht  hebben. 


We  zouden  nu  kunnen  stellen  dat  Atlantis'  ondergang  werd  bewerkstelligd  door 
de  tovenaar-koningen  die  als  "black  brothers"  het  kwaad  van  de  sterren  over 
zich  afriepen.  Dat  dit,  ondanks  de  verkeerde  afloop,  duidelijk  maakte  aan  occul- 
tisten  dat  men  in  Atlantis  over  een  enorrae  kennis  op  occult  (en  ander)  gebied 
beschikte,  moge  wellicht  nu  als  duidelijk  verondersteld  worden.  En  het  verklaart 
dan  misschien  ook  dat  het  met  name  deze  kennis  is  waar  de  niensen  door  de  eeuwen 
been  gefascineerd  door  zijn  geweest  en  naar  op  zoek  waren . 

5. 

Toch  zijn  het  niet  alleen  de  occultisten  geweest  die  door  het  thema  Atlantis 
geboeid  eijn  geraakt .  Ook  kunstenaars:  schilders  en  vooral  ook  schrijvers  heb- 
ben zich  erdoor  laten  inspireren,  Roemruchte  volkeren,  landen  en  zelfs  hele 
kontinenten  die  in  de  nevelen  der  tijd  verborgen  zouden  liggen  zijn  beschreven. 
In  de  twintigste  eeuw  kennen  we  de  fantasy-schri jvers  zoals  R,  Howard  (met  zijn 
"Conan  the  barbarian"),  Clark  Ashton  Smith  (met  tovenaars,  koningen  enzovoorts 
in  vreemde  landen  met  vreerade  naiiien)  ,  H.P.  Lovecraft  (Met  de  droomwereld  Kadath) 
en  zovoorts  (4).  Er  waren  schrijvers  die  een  hele  mythologie  beschreven  van 
vreerade  goden,  later  weer  aangevuld  met  goden  die  door  anderen  aan  de  vergetel- 
heid  waren  ontrukt.  Boeken  werden  beschreven,  vaak  door  critici  af gedaan  als 
lachwekkende  fantasieproducten,  die  jaren  nadien  via  obscure  wegen  ineens  toch 
bleken  te  bestaan. 

Zo  zou  het  ook  met  Atlantis  zelf  kunnen  gaan.  mensen  die  zich  ermee  bezig  hou- 
den zijn  vaak  het  onderwerp  van  spot,  Toch  is  het  niet  ondenkbaar  dat  het  objec- 
tieve  bewijs  van  het  bestaan  van  Atlantis  ooit  nog  eens  geleverd  zal  worden. 


noten  ; 

(1.)  "astraal  nivo".  Een  wat  nioeizaair,  begrip.  Voor  occuHisten  heeft  het  te 
maken  met  het  uittreden  van  een  onstoffelijk  lichaam.  Bit  lichaam  kan  rei- 
zen  naar  gebieden  waar  ons  stoffelijk  lichaam  geen  toegang  heeft. 

(2.)  Er  zijn  nog  andere  "legendarische"  superbeschavingen  geweest :  Leciurie 

en  Mu  bijvoorbeeld.  Als  we  zouden  veronderstellen  dan  zijn  de  hoge  bescha- 
vingen  van  Egypte  en  Batylonie  eerder  een  soort  terugval  of  een  nieuw  be- 
gin na  de  ondergang  van  bijvoorbeeld  Atlantis, 

(3.)  Volgens  verschillende  theorien  zijn  er  meerdere  soorten  magie,  te  associe- 
ren  met  verschillende  kleuren.  Crowley  onderscheidt  naast  de  witte  en  de 
zwarte  ook  de  "Yellow  school"  (zie  o.a.  "The  Vision  and  the  Voice").  Verder 
is  er  sprake  van  "groene"  en  "paarse"  magie. 

(4.)  De  lijst  van  schrijvers  is  inderdaad  nog  enorm  uit  te  breiden  met  een 

groot  aantal  nainen,  zoals  :  R,  Chambers,  A.  Bierce,  A.  Machen,  B.  Stoker, 
C.  Maturin,  A.  Blackwood,  R.  Bloch,  A.  Derleth,  W.  Beckford,  R.  Campbell 
en  zelfs  Mary  Shelley.  De  traditie  baseert  zich  ook  op  de  "Gothic  Novel" 
van  het  begin  van  de  vorige  eeuw. 


Oulside  the  Mind 
by  Samuel  Adkins 


So  JiMim 


(oMl  Ajt  is  quite  useI^ss  j-  0. Wilde) 


INLEIDING 

Het  hiervolgende  artikel  is  een 
poging  om  het  werk  van  Austin 
Osman  Spare  te  plaatsen  in  de  ve- 
reld  van  de  kunst.  Spare  is,  al 
dan  niet  terecht,  te  lang  alleen 
maar  bekend  geweest  in  de  obscu- 
re wereld  van  het  occultisme,  Nu 
de  laatste  jaren  zijn  werk  in  be- 
kendheld  toeneemt,  gebruikt  wordt 
door  popmuzikanten  ("Zos  Kia") 
en  in  populair-wetenschappelijke 
verhandelingen  over  magie  en  mys- 
tiek,  is  het  misschien  ook  eens 
tijd  om  aandacht  te  besteden  aan 
de  "kunstzinnige  kant"  van  zijn 
werk. 
Bit  stuk  beoogt  twee  dingen  : 

1.  een  verduideli jking  van  de  po- 
sitie  van  Spare  als  kunstenaar 
ten  opzichte  van  twee  stromin- 
gen  in  de  kunst,  te  weten  : 

a.  het  symbolisme  en 

b.  het  surrealisms. 

2,  het  analyseren  van  het  werk 
van  Spare  aan  de  hand  van  enke- 
le  thema's. 


SPARE  EH  HET  SYMBOLISME 

Vrijwel  alle  stromingen  in  de 
kunst  vanaf  het  midden  van  de  vo- 
rige  eeuw,  zijn  behalve  in  de 
schilderkunst  ook  in  de  literatuur 
aanwezlg.  Sterker  nog,  er  bestond ,  zeker  in  het  symbolisme  en  aanverwante  stro- 
mingen, zoals  die  van  de  "Pre-  Raphaelieten"  en  "Aesthetici"  een  regelrechte  wis- 
selwerking  tussen  het  geschilderde  en  het  ge- 
schrevene.  Ook  bij  het  surrealisme  was  dit, 
later,  het  geval. 
Waarom  deze  stromingen  ? 

Welnu ,  beide  stromingen  stellen  het  individu, 
het  persoonlijke  leven  en  beleven  van  de  kun- 
stenaar centraal.  Van  de  kijker  en  van  de  le- 
zer  wordt  gevraagd  om  geinteresseerd  te  zijn 
in  de  ziele-roerselen  van  de  individuele  kun- 
stenaar. 

Het  gebruik  van  symbolen  is  natuurlijk  niet 
beperkt  geweest  tot  deze  twee  stromingen.  De 
gehele  geschiedenis  door  zijn  er  kunstenaars 
geweest  die  symbolen  hanteerden. 

Over  het  algemeen  kunnen  we  drie  groepen  van 
symbolen  onderscheiden  ; 
1 .  die  van  een  bepaalde  cultuur 

(bijvoorbeeld  :  de  Egypti- 

sche,  de  Griekse,  de  India- 

se,  enzovoorts), 
2.  die  van  een  bepaalde  groep 


•vivi  niiTMA  piiiA>:lM  Pr,i,^„  n-irh  C,'!,\-f.il  !}'!i,<-l  1745 


FRANaSCO  COYA 

The  Dream  efRrason 
Produces  Monsicrs 
1797-99 


M-':i 


m-%  % 


Redon  ;  Homage  aan  Goya 


binnen  die  cultuur  (waarbij  het  kan 
gaan  om  die  van  een  land  binnen  de 
-  bijvoorbeeld  -  West-Europese  cul- 
tuur tot  en  met  de  sociale  laag  waar- 
toe  wij  behoren), 
3.  die  van  onszelf  (verkregen  door  per- 
soonlijke  ervaringen). 

Bij  de  symbolisten  zlen  we  daC  ze  een 
mengeling  van  symbolen  gebruiken  om  voor- 
al  hun  persoonlijke  ervaringen  uit  te 
drukken.  verschillende  mythologien  wor- 
den  "geplunderd"  om  de  eigen  gevoelens 
te  symboliseren. 

Men  kiest  als  het  ware  een  eigen  "meng- 
vorm",  waarbij  s^'inbolen  uit  de  eerste 
twee  groepen  eigenlijk  zo  worden  gebruikt 
als  waren  het  persoonlijke  symbolen. 

Voorlopers  van  de  symbolisten  zijn  onder 
andere  Piranesi,  met  zijn  immeTise,  denk- 
beeldige  bouwwerken,  meestal  gevangenis- 
sen,  Goya  met  zijn  verschillende  schil- 
derijen  en  tekeningen  van  vreemde  wezens 
en  vreemde  gebeurtenissen  en  natuurlijk 
William  Blake.  Blake's  hele  werk  is  door- 

geloof 


trokken  met  zijn  visionaire  geioot  in 
het  poetische  en  profetische  karakter  van  de  mens.  Zijn  werk  is  heden  ten  dage 
nog  steeds  niet  helemaal  geanalyseerd.  Zijn  systeem  was  zo  eigen  en  zo  gesloten 
dat  het  ons  nog  steeds  niet  kompleet  duidelijk  is  wat  zijn  symbolen  allemaal  voor 
betekenissen  kunnen  hebben. 

Spare  is  zeer  direct  door  Blake  beinvloed,  hij  stelde  zelfs  af  en  toe  door  de 
geest  van  Blake  "bezeten"  te  zijn  geweest.  Een  mogelijke  verklaring  van  dat  "be- 
zeten"  zijn  ligt  wellicht  in  Spare's  techniek  van  "automatisch  tekenen",  maar 
daarover  is  elders  in  dit  blad  meer  te  vinden. 

Een  andere  schilder-  tekenaar,  waardoor 

Spare  beinvloed  moet  zijn  geweest , 

is  een  Fransman,  Odilon  Redon  ge- 

naamd.  Deze  was  geboren  in  1840 

en  legde  zich  het  grootste  deel 

van  zijn  leven  toe  op  "het 

zwart-wit",  dat  wil  zeggen,  op 

houtskool  en  litho's.  Voorbeel- 

den  daarvan  zijn  op  deze  blad- 

zij  te  vinden. 

Redon  zocht,  net  als  andere 

symbol i St ische  schilders  en  teke- 

naars  zijn  inspiratie  bij  dich- 

ters  en  schrijvers  zoals  Edgar 

Allen  Poe,  Charles  Baudelaire, 

Mallarme  en  Flaubert.  Net  als 

het  werk  van  de  schilder  Moreau 

werd  het  werk  van  Redon  bespro- 

ken  in  "A  Rebours"  van  de  schrij- 

ver  J.K.  Huysmans,  de  "bijbel" 

van  de  decadenten.  Dat  boek  ver- 

scheen  in  1884  en  veroorzaakte 

een  sensatie .  Zeven  jaar  later 

kwam  het  als  "dat  Franse  boek 

in  de  gele  kaft"  voor  in  "The 

picture  of  Dorian  Gray"  van 


Oscar  Wilde. 
In  dezelfde  tijd 
was  er  een  andere 
heel  voorname  In- 
spiratiebron,  niet 
alleen  voor  Spare, 
maar  voor  een  hele 
generatie  tekenaars 
en  illustratoren, 
aan  het  werk  : 
Aubrey  Beardaley. 
Zljn  grote  roem 
kwam  in  1894  toen 
hij  de  tekst  van 
het  toneelstuk 
"Salome"  van  Oscar 
Wilde  illustreerde. 
Beardsley  stierf 
in  1898,  25  jaar 
oud  aan  tuberculo- 
se.  Twee  jaar  la- 
ter gevolgd  door 
Oscar  Wilde.  Het 
decadente  binnen 
het  symbolisme 
leek  te  hebben  af- 
gedaan. 

EARTH  IKFERWO 

Al  op  17-jarige 
leeftijd,  in  1905, 
probeerde  Spare 
door  te  dringen 
naar  het  grote  pu- 
bliek.  Zoals  in 
die  tijd  de  gewoon-^ 
te  was,  liet  hij 
het  werk  zien 
aan  gevestigde 

kunstenaars  ,  om  via  hun  voorspraak  zijn  verk  te  kunnen  tentoonstellen. 
In  hetzelfde  Jaar  publiceert  hij  zijn  eerste  boek  : "Earth  Inferno".  Naast  de  te- 
keningen  zijn  er  teksten  van  Dante,  Omar  Khayyam,  de  Bijbel  en  hemzelf.  De  teke- 
ningen  op  zich  zijn  duidelijk  symbolisch.  Ze  verwijzen  naar  lets.  Wie  echter 
mocht  denken  dat  de  teksten  lets  over  de  tekeningen  zouden  verduidelijken  komt 
bedrogen  uit.  Bij  de  hierboven  afgebeelde  tekening  hoort  de  volgende  tekst  ; 

"  The  Allegory  (of  Earth) 

Without  a  name.  The  Black  Draped  Figure 

I  call  Life's  Knowledge, 

And  with  a  name  "SIKAH,"  I  call  him 

"The  Agnostic  Priest"  (arising  from  the  dead). 

While  the  dead  sleep  with  the 

Gain  of  the  World. 

And  yet  we,  on  the  Parapet  of  Life,  move  on. 

Guided  by  the  Light  of  Hope. 

Fools,  your  reward  is  neither 

"Here  nor  after." 

Yet  Pleasure  standeth  by  your  Priest. 

Take  what  you  can  of  her , 

Yet  you  pay  your  full. 


The  Pleasure  in  Pleasure 
Is  the  expectation  of  the  actual. 
But  the  actual  is  the  crude  awakening 
From  the  blindness; 
While  that  jester  Knowledge  exposes  Death  only, 
And  the  Mirror  of  Truth  reveals  nought,  but  Evolution, 

This  I  will  call  a  rehearsal  of  Thought. 


Alles  schijnt  te  draaien  om  de  figuur  in  het  zwart,  die  achtereenvolgens  wordt 
aangeduid  als  "Levenswijsheid",  "Sikah"  en  "Agnostische  (=  niet-ingewijde) 
priester".  Verrijzend  uit  de  dood  is  onze  levenswijsheid,  in  het  zwart  gekleed 
en  niet  op  de  hoogte  van  het  wezen  der  dingen.  Terwijl  "wij",  op  de  borstwering 
van  het  leven,  voortbewegen ,  geleid  door  het  licht  van  de  Hoop.  Naast  de  pries- 
ter staat  het  plezier .  Daar  kun  je  gebruik  van  maken ,  maar  je  zal  er  ten  voile 
voor  moeten  betalen.  Het  Plezier  in  Plezier  is  de  verwachting  van  het  daadwerke- 
lljke,  maar  het  daadwerkelijke  is  het  wrede  ontwaken  van  de  blindheid.  Terwijl 
die  nar  Kennis  alleen  maar  de  dood  ontmaskert.  En  de  spiegel  van  de  waarheid 
onthult  niets-dan  evolutie. 

Blijkbaar  is  het  noemen  van  de  naam  "Sikah"  bedoeld  om  de  "niet-Ingewi jde"  nit 
de  dode  {die  overigens  slaapt  met  de  "Winst  van  de  wereld")  op  te  roepen.  On- 
danks  het  feit  dat  we  met  al  onze  levenswijsheid  alleen  maar  de  uiterlijke  din- 
gen kunnen  zien  en  beleven,  blijven  we  ons  voortbewegen  op  de  grens  van  leven 
en  dood.  Zo  interpreteer  ik  althans  die  "borstwering"  van  het  leven.  Een  borst 
wering  op  de  muren  van  een  kasteel  is  meestal  niet  20  breed  en  het  erop  lopen 
is  nogal  riskant,  zeker  in  tijden  van  oorlog  (of  belegering).  Zot  zijn  wij  om 
achter  het  licht  van  de  hoop  aan  te  lopen,  onze  beloning  imraers  is  noch  hier 
noch  hierna.  Plezier  is  onze  beloning  niet.  Typlsch  overigens  dat  hier  plezier 
wordt  genoemd  en  niet  "vreugde" .  De  vrouw  in  de  tekening  ziet  er  misschien 
volgens  onze  hedendaagse  normen  niet  al  te  appeti jtelijk  uit,  maar  mag  wel  in 
staat  worden  geacht  ons  "plezier"  te  verschaffen  7  Toch  ligt  dat  plezier  meer 
in  de  verwachting  van  dat  plezier,  want  het  genieten  ervan  is  een  wreed  ontwa- 
ken nit  een  blindheid.  De  blindheid  van  ons  weten,  want  het  enige  wat  die 
(zogenaamde)  wetenschap  kan  ontmaskeren  is  de  Dood.  De  spiegel  van  de  waarheid 
blijft  leeg.  Er  is  geen  waarheid  en  die  leegte,  dat  ontbreken  is  evolutie,  ont- 
wikkeling  van  ons  "menszijn"  ?  Deze  "herhaling  van  gedachten"  heeft  dus  in 
feite  tot  doel  om  te  laten  zien  dat  ons  ervaren  van  dingen  geen  enkele  garantie 
biedt  tot  het  doorzien  van  onze  levens.  Wat  blijft  er  van  ons  over  na  onze  dood 
Niets  ?  Kia  ? 

We  komen  hier  eigenlijk  op  een  ander  punt,  namelijk  de  filosofie  achter  het 
kunstenaarschap . 

FILOSOFIE 

De  symbolisten  warden  vooral  beinvloed  in  hun  ideeen  aver  wat  knnst  moest  zijn 
en  kunnen  bewerkstelligen  door  figuren  als  Schopenhauer.  Filosofen  die  zelf 
weer  beinvloed  waren  door  het  neo-platoniarae,  een  gedachtegang  waarbij  men, 
simplistisch  voorgesteld,  achter  de  waargenomen  werkelijkheid  een  andere,  niet- 
waarneembare  werkelijkheid  aanwezig  achtte.  Deze  filosofie  vertoonde  natuurlijk 
veel  vervandschappen  met  de  occulte  filosofieen  die  ook  al  in  de  tweede  helft 
van  de  vorige  eeuw  opgang  deden.  Verschillende  symbolisten  waren  betrokken  bij 
occulte  en  semi-occulte  genoodschappen.  Zo  werden  er  in  1892  en  1893  tentoon- 
stellingen  georganiseerd  onder  de  naam  "Salon  de  la  Rose  +  Croix" .  Niet  voor 
niets  verwijzend  naar  de  mystieke  (en  voor  somraigen  mysterieuse)  orde  der 
Rozenkruisers.  In  Engeland  ontstond  in  1888  de  Orde  van  de  Golden  Dawn.  Een  van 
de  bekendste  leden  daarvan  was  William  Butler  Yeats,  die  we  ook  als  symbolist 
mogen  betitelen,  zeker  in  zijn  gedichten  uit  die  tijd.  Ook  andere  schrijvers 
en  dichters  in  de  Golden  Dawn  waren  sterk  beinvloed  door  het  symbolisme ,  zoals 
bijvoorbeeld. Aleister  Crowley.  De  symbolisten  vragen  van  de  toeschouwer  en/of 
de  lezer  eigenlijk  een  interesse  in  de  persoonlijke  diepste  belevingswereld 
van  de  kunstenaar , 

De  kunst  was  voor  veel  symbolisten  "echter"  dan  de  natuur.  In  plaats  van  dat 
de  kunstenaar s  de  natuur  nabootsten,  zei  men  dat  de  natuur  alleen  maar  dan  in- 
teressant  werd  als  zlj  de  kunst  nabootste.  Beroemd  is  het  voorbeeld  van  de 


schilder  die  zijn  tuin  schilderde, 
maar  een  boom  wegliet  die  hij  lelijk 
vond,  Om  tenslotte  de  natuur  toch  te 
laten  lijken  op  zijn  schilderij,  liet 
hij  tenslotte  de  boom  uit  zijn  tuin 
weghalen. 

Het  symbolisme  als  stromlng  richt- 
te  zich  niet  op  het  sociaal  bewust 
raaken  van  miensen.  Sommige  Engelse 
kunstenaars,  verenigd  onder  de  naam 
"Pre-Raphaelieten"  hadden  die  preten- 
tie  wel .  Zi j  behoorden  echter  tot 
een  groep  socialisten  die  niet  ge- 
richt  vraren  op  revolutie,  maar  op 
een  langzame  verbetering  van  de  el- 
lendige  levensorostandigheden  van  de 
arbeiders  uit  die  tijd,  voornanislijk 
langs  politieke  wegen. 


DE  EERSTE  WERELDOORLOG 

Het  symbolisme  had  als  stroming 
na  1910  zijn  beste  tijd  gehad.  Andere 
stromingen  kwamen  op  en  trokken  veel 
meer  aandacht.  Expressionlsme, 
Cnbisme  en  in  de  oorlog  Dada.  Deze 
stromingen  gaven  wel  lets  weer  van       aubret  beardslev  SjJomrf.  iKy4 
het  dagelijkse  leven.  Dada  ontstond  als  een  soort  protestbeweging  tegen  het  enor- 
me  bloedvergieten  op  de  slachtvelden  van  Europa.  Soldaten  werden  als  slachtvee 
naar  de  fronten  gedreven.  In  1917  leidde  dat  tot  muiterijen  en  een  toenemende 
desertie.  Veel  kunstenaars  waren  in  het  begin  van  die  oorlog  doortrokken  van 
een  nationalistisch  ideaal  naar  de  fronten  getrokken.  Maar  hoe  langer  de  strijd 
duurde  en  hoe  verschrikkelijker  hij  werd,  hoe  meer  kunstenaars  zich  van  hun 
land  en  van  de  oorlog  af keerden , 

En  hier  vinden  we  een  duidelijk  verschil  met  het  kunstenaarschap  binnen  de  sym- 
bolistische  idee.  De  betrokkenheid  van  de  kunstenaar  rend  1900  bij  de  werkelijk- 
heid  van  alledag  leek  soms  nihil.  Het  eigen  inner lijke  ervaren  leek  sonis  alleen 
gericht  op  het  ervaren  van  mystieke  emoties  van  een  ziel,  waarvan  de  arbeiders 
op  straat  alleen  in  de  kerk  hoorden  dat  zij  hem  bezaten. 

Nu,  na  de  bloederige  slagen  van  Verdun  en  aan  de  Somme  waarbij  meer  dan  twee 
millioen  doden  waren  gevallen,  konden  vele  kunstenaars  niest  anders  meer  dan 
uiting  geven  aan  hun  walging  voor  deze  gruwel. 

Ook  is  hier  een  verschil  met  het  kunstenaar schap  van  Spare  te  zien.  Anders  dan 
andere  kunstenaars  werd  hij  propaganda-tekenaar,  in  dienst  van  het  Engelse  leger. 
In  1916  werd  hij  naar  Egypte  gezonden.  Daar  hadden  de  Ttirken  (die  met  Duitsland. 
Oostenrijk-Hongarije  en  Bulgarije  behoorden  tot  de  "Centralen") ,  een  aanval  ge- 
daan  op  het  Suez-kanaal  in  1915.  De  Engelsen  waren  daarvan  nogal  geschrokken  en 
bouwden  in  1916  en  1917  een  leger  op  wat  een  tegenaanval  moest  doen.  Spare  werd 
bij  dat  leger  betrokken.  Daar bij  kreeg  hij  een  uitstekende  gelegenheid  om  alle 
monumenten  van  de  Egyptische  oudheid  te  bestuderen.  Terwijl  hij  dus  de  occulte 
kant  van  de  Egyptische  religie  kan  bestuderen,  wordt  hem  de  schok  bespaard  die 
velen  van  zijn  collegae-kunstenaars  van  stljl  en  visie  doet  veranderen. 


Max  Ernst,  Het  Mooie  Seizoen,  1925. 


SIIRREALISME 

In  de  eerste  jaren  na  de  eer- 
ste  wereldoorlog  zochten  in  heel 
Europa  schrijvers,  dichters, 
schilders  en  beeldhouwers  naar 
sen  soort  anti-pool  van  de 
techniek  en  rationaliteit  die 
in  hun  ogen  oorzaken  waren  van 
de  verschrikkingen  van  die  oor- 
log.  Het  leek  er  een  tijdlang 
op  alsof  Dada  hun  de  methoden 
en  de  middelen  kon  verschaffen 
om  blijk  te  geven  van  een  af— 
schuw  en  woede  waarvoor  geen  "normale"  woorden  zijn,  want  juist  die  "normale" 
woorden  en  beelden  van  "normale"  mensen  hadden  voor  die  verschrikkingen  gezorgd. 
Toch  was  Dada  op  den  duur  te  ongeorganiseerd  en  teveel  een  beweging  van  alleen 
maar  protest  en  schoppen  tegen  heilige  huisjes.  Men  kreeg  ruzie  met  elkaar,  om- 
dat  er  geen  enkele  regel  mocht  worden  gesteld .  In  Parijs  ziet  met  name  iemand 
als  Andre  Breton  steeds  minder  heil  in  de  nonsens-akties  van  Dada  met  alleen 
provocaties  als  doel.  Hij  wordt  uiteindelijk  de  centrale  figuur  van  een  nieuwe 
beweging  met  een  nieuw  uitgangspunt  :  het  Surrealisms. 

De  term  was  in  1917  voor  het  eerst  gebruikt  door  de  dichter  Guillaume  Apollinaire. 
De  term  werd  opgepikt  door  Andre  Breton,  Paul  Eluard  en  anderen  in  het  blad 
"Litterature"  (opgericht  in  1919).  Samen  met  Philippe  Soupault  werkte  Breton 
aan  experiraenten  met  zogenaamd  "Automatisch  schrijven",  gepubliceerd  in  onder 
andere  "De  Magnetische  velden"(1922) .  In  datzelfde  jaar  werd  Breton  hoofdre- 
dacteur  van  "Litterature".  Hij  werkte  nauw  samen  met  Picabia  (gedichten,  afo- 
rismen  en  cover-ontwerpen) ,  Man  Ray  (fotograaf  die  experimenteerde  met  abstrac- 
te  foto  3,  bijvoorbeeld  foto's  zonder  lens,  die  hij  "rayogranis"  noemde)  en  Max 
Ernst  (schilder,  tekenaar  en  maker  van  collages).  Kunstenaars  en  schrijvers 
gingen  voort  met  het  onderzoeken  van  de  mogelijkheden  van  het  automatisch  schrij- 
ven, de  "poezie  van  het  magiache"  en  het  Freudiaanse  onderbewustzljn,  en  wat 
later  ook  met  automatisch  tekenen. 

Men  liet  zich  op  kunstgebied  inspireren  door  dichters  als  Baudelaire,  Rimbaud 
en  Mallarme  en  door  schilders  die  in  dezelfde  traditie  passen  als  die  van  het 
symbolisme  (waaronder  Botticelli,  Giorgione,  Titiaan,  Piranesi  en  Goya).  Aan 

de  surrealisten  de  eer  cm  de 
"Gezangen  van  Maldoror"  van 
Lautreamont  te  hebben  heront- 
dekt. 

ALWEER  FILOSOFIE  ? 


Het  is  misschien  nu  al  voor 
een  deel  duidelijk  waarom 
Spare  absoluut  niet  wilde  dat 
men  hem  bij  de  surrealisten 
zou  rekenen,  Toch  zijn  er  op- 
vallen  veel  overeenkomsten  tus- 
sen  hem  en  een  aantal  surrealis- 
tische  schilders,  waaronder  bij- 
voorbeeld  Max  Ernst . 
Ook  bij  de  surrealisten  werkt 
het  occulte  element  door,  maar 
dan  wel  in  samenhang  met  theo- 
rieen  en  ideeen  over  het  onder- 
bewtistzijn. 

"Het  surrealisme  opent  de 
poor ten  van  de  droom.  Het 


Andre  Masson,  Automatische  Schets. 


surrealisme  is  het  trefpunt  van 
de  verrukkingen  van  alcohol ,  ta- 
bak,  ether,  opium,  cocaine  en 
morfine.  Maar  het  verbreekt  ook 
ketenen;  we  slapen  niet,  we  drin- 
ken  niet,  we  roken  niet,  we  heb- 
ben  geen  shots  nodig.  We  dromen. 
(uit  :  La  Revolution 

Surrealiste,  1924) 

Nog  een  citaat,  nu  uit  het  Berste  Ma- 
nifest van.  de  Surrealisten. 

"Laat  schrijfmateriaal  aanrukken 

na  u  geinstalleerd  te  hebben,  op 

een  plekje  dat  ideaal  is  voor  de 

concentratie  van  uw  geest  op  zich- 

zelf.  Stel  u  zo  passief,  zo  recep- 

tief  mogelijk  in.  Vergeet  uw  genia- 

liteit,  uw  talenten  en  die  van  an- 

deren.  Houdt  uzelf  goed  voor  ogen, 

dat  literatuur  een  van  de  meest 

trieste  wegen  is  die  overal  heen- 

voert.  Schrijf  vlug  en  zonder  een 

van  te  voren  vastgesteld  onderwerp; 

vlug  genoeg  om  niet  te  kunnen  ont- 

houden  en  om  de  verlelding  te  kun- 
nen weerstaan  om  te  herstellen  wat 

u  geschreven  hebt.  de  eerste  zin 

komt  vanzelf:  elke  seconds  is  er  namelijk  wel  een  zin  die  zich  naar  buiten 

toe  wil  manifesteren.  men  legt  dus  zijn  oor  te  luisteren  en  men  noteert  : 

dat  is  alles." 
Het  spontane,  niet  van  te  voren  bedachte  treedt  op  de  voorgrond.  Toch  komt  op 
den  duur  de  persoonlljkheid  en  het  bewustzijn  van  de  kunstenaar  in  het  geding, 
al  is  het  dan  maar  in  de  keuze  van  zijn  materialen,  de  wijze  van  hanteren  van 
de  pen  of  het  penseel,  enzovoorts. 

In  wezen  hebben  de  belangrijkste  surrealistische  schilders  welnig  overeenkom- 
sten  op  stilistisch  gebied.  Wat  wel  gemeenschappeli  jk  genoeiud  kan  worden  is  hun 
zoeken  naar  nieuwe  onderwerpen. 
Binnen  de  groep  schilders  kan  men  ruwweg  twee  richtingen  onderschelden  : 

a.  Miro.,  Masson  en  anderen  maakten  wat  soms  "organisch"  surrealisme  wordt 
genoemd .  In  deze  richting  is  het  automatisme  ("dictaat  van  de  gedach- 

/te,  zonder  controlle  van  de  geest.")  het  voornaamste.  De  schilderljen 
en'tekeningen  zijn  over  het  algemeen  abstract,  hoewel  een  bepaalde  mate 
van,  zeg  maar,  beeldvorming  aanwezig  kan  zijn. 

b.  Roy.  Pali,  Tanguy ,  Magritte ,  Delvaux  en  anderen,  Deze  richting  Verbeeldt 
uiterst  nauwgezet,  herkenbare  objecten  en  scenes,  uit  hun  natuurlijke 
omgeving  gehaald,  veranderd,  verwrongen  en  in  fantastische  samenhang  met 
elkaar  gebracht,  net  zoals  in  dromen.  Bronnen  zijn  hier  de  schilderkunst 
vail  Rousseau,  Chagall,  Ensor,  De  Chirico  en  de  negetiende  eeuwse  symbo- 
listen.  Deze  vorm  wordt  ook  wel  "superrealisme"  of  "naturalistisch  rea- 
lisme  genoemd.  Het  zijn  pogingen  om  beelden  vanuit  het  onderbewustzijn, 
zoals  gedefinieerd  door  Freud,  naar  voren  te  laten  komen  zonder  tussen- 
komst  van  het  bewustzijn. 

De  hierboven  beschreven  "scheiding"  Is  eigenlijk  ktinstmatig  en  moet  met  alle 
voorzichtigheid  gehanteerd  worden.  Artiesten  als  Ernst,  Seligniann  en  Eraunex 
gebruik  ten  alle  variaties  van  surreal! stisch  experiment eren  op  verschillende 
raoraenten.  Toch  vinden  we  met  name  in  de  tweede  groep  een  aantal  kunstenaars 
waarvan  het  werk  verwantschap  lijkt  te  hebben  met  dat  van  Spare.  Het  gaat  hier- 


bij  vooral  om  een  bepaald 
thema  in  de  kunst  wat  we  aan 
kunnen  duiden  met  de  termen 
metamorfose  en  transforma- 
tie. 

METAMORFOSE 

In  heC  werk  van  Spare  zien 
we  heel  vaak  figuren  die 
stil  lijken  te  blijven  staan 
in  een  verandering  van  dier 
tot  mens,  of  mens  tot  dier. 
Op  zich  is  dit  thema  natuur- 
lijk,  niet  alleen  in  de 
kunst ,  maar  ook  in  de  volks- 
verhalen  ai  heel  lang  bekend . 
Al  in  de  oudheid  waren  het 
heksen  die  zich  naar  wens  in 
dieren  konden  veranderen  en 
later  waren  het  ook  vampiers 
en  weerwolven,  Ook  uit  de 
verschillende  mythologieen 
is  het  verschijnsel  ons  be- 
kend. Half  dier  -  half  mens: 
de  centaur  (symbool  van  het 
sterrenbeeld  Boogschutter) , 
de  faun  of  satyr  (de  Bosgod 
Pan)  en  wellicht  het  meest 
beroemd  :  de  sphinx  (Tmu 
Harmachis,  de  zon  bij  zons- 
opgang). 

Waar  we  bij  Spare  op  moeten 
letten  is  dat  de  verandering 
bijna  altijd  gaat  in  de  rich- 
ting  van  het  dierlijke.  Daar- 
bij  moeten  we  bedenken  dat 
Spare  in  zijn  jeugd  luede  is 
opgevoed  door  ene  Mrs. 
Paterson,  een  heks.  Van  hek-- 
sen  werd  gezegd  (en  vaak 
beweerden  vrouwen  die  van 
hekserij  beschuldlgd 'waren  dat  zelf)  dat  zij  zich  konden  veranderen  in  allerlei 
dieren  (waaronder  de  kat  het  meest  populair  bleek,  maar  waartoe  ook  konijnen  en 
verschillende  soorten  vogels  behoorden) , 

Uit  Spare's  geschriften  blijkt  ook  dat  we  te  maken  hebben  met  het  magische  as- 
pect van  verandering,  een  gewilde  verandering  dus.  Het  ging  hem  niet  om  het  een 
tijger  zijn...  "It  is  my  will  to' obtain  the  strength  of  a  tiger",  Dat  wil  dus 
eigenlijk  zeggen  dat  het  hem  om  een  bepaalde  eigenschap  ging.  En  hierblj  kunnen 
ue  dan  een  vergelijking  trekken  met  de  totemdieren  bij  indianenstammen  in  de 
Amerika's  en  liegerstaaraen  in  Afrika.  Het  gaat  hier  dan  om  dat  aspect  van  het 
dier-zijn  wat  een  mens  niet  bezit.  Inderdaad  de  kracht  van  een  leeuw,  de  ogen 
van  de  adelaar,  de  woede  van  de  beer  (de  "bersekerwpede"  van  de  Vikingen  op  het 
slachtveld)  enzovoorts.  Daar  gaat  het  om  als  we  het  hebben  over  het  magische 
(en  deels  ook  godsdienstige)  aspect  van  de  metamorfose.  En  daar  was  het  Spare 
ook  om  te  doen. 


Spkinx  by  Austin  Osman  Spare 


Uit  een  brief  van  John  Balance,  gedgteerd  17. 10. '86. 


¥e  ai-e  re-inwnting  mystery  -  as  to  exposed  tlie  deep  internal  wrkings  of  ot;r 
minds  -  too  much  -  on  Scatology.  ¥e  must  nov  te6se  people  and  lead  them  into  dreams 
and  delirium  -  a  temporary  insanity  should  be  the  result  of  contact  vith  Coil  ideas  and 
music.  Live  it  -rould  hopefully  Semporary  insanity  but  a  permanent  change  in  tha 
Yiever/listener.' 


Een  spirasi  gaat  xv^s  kanten  op,  elk  luteinde  een  begin  en  een  eind.  En  dsar  tussen 
in?  Dear  gebeurt  van  alles,  eyentueel  vsrbonden  aan  een  begin,  een  eind,  of  aan 
(schijnbesr)  heiemasl  niets.  ¥e3enloos  gebrabbel?  Een  interpretatie  ran  Dali's 
kritisch-paranoide  methode? 


Kritische   paranoia;    Spontane  methode  voor  irrationele 
kennis  gegrond   op   het  verklorend  associeren,    de  kri- 
tiek  van   de   krankzinnige  verschijnselan.    -  Max  Gerard 
in    'Dali...   Doli...    Dali,., ■ 


¥at  rest  mij  dan  interpreteren?  Als  het  eerste  nummer  vmi  Coil's  nieu-s-e  LP  'Horse 
Rotorvator'  eindigt,  kijk  ik  kennelijk  bedenkelijk,  in  de  sin  van  'Vat  is  dit?'  Ik  hoor. 
een  jongetje  klagen,  een  man  reegerend.  'Je  hoort  alleen  maar  Ti-at  js  smerige  geest 
■wilt  horen'  is  het  ant^-nord  van  John  Balan<;e  op  de  uitdrukking  op  mijn  gesicht, 
dexelfde  John  die  in  1982  Coil  als  solo-projekt  startle,  en  nu,  ruim  yier  jaar  later, 
continu  Mrdt  bijgestaan  door  Peler  'Sleaay'  Christopherson  en  Stephen  E.  ThroTCr. 


.  Peter  ^Sleazy'  Christopherson;  Bekend  als  ex-lid  van 
Throbbing  Gristle  en  mede-oprichter  van  Psychic  TV, 
de  groep  waar  hij  in  1984  samen  met  John  alie  banden 
mee  brak.  PC  heeft  tevens  honderden  LP-hoezen  ontwor-, 
pen  voor  de  ontwerpersgroep  Hipgnosis,  en  is  nu  mede- 
eigenaar  van  Green  Back  films  ltd,  een  bedrijf  wat  pop- 
video's  en  lang  pop-promotiemateriaal  produceert, 
Stephen  E.  Thrower:  Speelt  zowel  in  Possession  als   in 
Coil.  Is  te  zien  in  de  film  'Imagining  Octobre"  van 
Derek  Jarman. 

Naenkele  opnames  te  hebben  uitgebracht  op  verschillende  verzamelcassettes  was  er 
Ho-v  to  desu-or  angels',  een  12"  met  <3e  sub-titel  'Ritual  music  for  the  accumulatioti  of 

male  sexual  energy',  -s-aariQee  grondig  Ti-erd  sfger ekend  met  de  banden  met  Psychic 

TV  die  volgetis  Coil  steeds  meer  de  'vrowTelijke'  kant  aan  het  opgean  -ms.  De  eersle  LP 
Scatology'   verd  alom    juichend   ontvangen,  niet   in  de   Isaiste   plaats  om   de 

medeTv-erkingdieClimRiun  (Jim  'Foetus' Thinrell)  en  Virgin  Prune  Gavin  Friday  aan 

net  tot  stand  komen  Ymx  de  plaat  verleenden. 


ScQtoloqy:  'frequent  reference  to  excretory  proc--, 
in  literature;  study  of  fossil  excrement;  gross  ob 
nity.  (Penguin  English  Dictionary).  06k:  De  ob 
voor  stront. 


esses 
sce- 
sessie 


Een  stiite  volgt:  De  cover  van  'Tainted  Lo^'b',  7,-aarYan  de  opbrengst  naar  het  Terrence 
Higgtns  Trust  Fund,  een  organisatie  die  britse  Aids-patienten  helpt,  gaat  en  een 
aantal  contnbuties  voor  verzaiaelelpees  versuipen  in  de  grote  oceaaii  die  de 
musiekindustrie  heet.  De  aandacht  die  de  muziekpers  op  'nieu-s-e'  groepen  vesligt 
neemt  de  vorm  esn  yen  een  sprinkhanen-plgsg.  'KaalYreten  die  hap  en  hop  naar  het 
jolgende  opbloeiende  veldje.'  Of  zoals  Stephen  Throi^-Er  het  uitdrukte;  'Soms  hoor  ik 
de  namen  van  meirwe'  groepen  die  7/t.rden  vergelekea  met  'oudere'  groepen  waar  ik 

OOk  al  niPt5  van  tjphnofrl  \^aA  • 


ook  al  niets  van  gehoord  had.' 


Tainted  Love;  John;  'We  kregen  veel  brieven  uit  Amerika 
van  Aids-patienten  die  ons  vertelden  hoezeer  het  ze  • 
hieip  dot  er  mensen  waren  die  op  een  direkte  manier  met 
het  probleem  omgaan.  Mensen  als  Freddy  Mercury  en  Elton 
John  verbergen  hun  homosexuele  card  niet...  tenminste, 
het  is  niet  moeilijk  waar  te  nemen  als  je  het  zelf  bent. 
Maor  het  verschil  is  dot  wij  bijvoorbeeld  een  duidelijk 
standpunt  innemen  t.o.v.  Aids.  Groepen  als  Queen  en  Bron- 
ski  Beat  doen  dot  niet.  ' 

Niet  alleen  de  winst  van  'Tainted  Love'  gaat  noar  een 
Aids-fonds;  hetzelfde  geldt  voor  Coil's  bijdrage  'Neither 
His  nor  Yours'  op  de  verzarael-LP  'A  diamond  hidden  in  the 
mouth  of  a  corpse'  op  John  Giorno's  Poetry  Systems  label. 


THE  njisT  nvz  m>^uTEs  MiEn.  death 


Anal  Sxmrcase   ligt  nu  ver  Bchter  me.  en  inmiddels  begeef  ifc  me  ergens  in     Italie? 
wrweren,  Ik  ben  toch  m  London?  Het  is  toch  vroeg  in  cleochtend?  Ik  heb  toch  een 

nJ^  wf  J?r  l"^'^^^  ''''^'"  '^  ''^'^^^  ^''^^'  hieroTer  niel).  "Horse  Rotorvatoi-  is  een  LP 
om  bij  stil  te  staan.  om  een  notie  van  <je  tijd  te  nemen  (zolang  geleden?)  als  je  WBkker 

met  de  bandleden...  en  dan  een  audiolisatie  van  vat  je  zo  yaak  als  je  z^tend  ^s^ker 
Sen^herin™"^"'"''-  ^'^^^  '''™'°-  '"""'^  R^'ormlor'  is  hier  om  je  erean  te 


Uit  dezelfde  brief. 


The  eJbumcovef  has  a  colour  back  Sc  front.  The  back  is  a  distorted  viev  of  us  three 
coils  m  a  room  of  an  old  ornate  17th  century  house  -  ell  gold  mirrors  and  deep 
colom-ed  -5^1  co-rers  -  end  tlie  toIIs  are  bent  outirwds  by  the  len^  it  is  a 
hallticinogenic  portrait.  The  ^s-alls  seem  to  bulge  by  an  utiknovn  huge  energy  force  - 
buckling  outTp-ards  to  escape  the  albumcover.  The  front  seems  innocent  it's  again 
distorted  and  is  Hyde  Park  -  and  a  bandstand  that  was  rebuilt  after  being  blo-?m  up  by 
the  IRA  -  along  mth  the  band!  Around  the  same  time  the  IRA  also  bombed  the 
horseguar ds  along  T/ith  tlieir  horses.  ¥e  believe  that  this  minor  catastrophic  has  a 
meaning  and  a  significance  that  is  more  than  it  appears.  It  is  a  portrait  The  first 
manifestations  of  the  explosive  poT--er  of  the  'Horse  Eotorvator'  There  vera  great 
ai-iel  vie-sr  photographs  of  dead  horses  and  blood  all  over  the  Royal  pavements  and 
roads  -  the  horses  that  survired  became  heroes!  -  vhile  ever^-one  i^orgot  the  men  " 


OPEN 
H 


THE  DLOODGATE.  HORSE!  ROTORVATE! 


De  liiel  van  de  nieu^  LP  komt  uit  een  droom.  lens  aan  mij  Yerteld  nu  edweer 
vergeten.  Alsof  ik  hei  zslt  had  gedroomd.  Maar  verder  ? 

Stephen:  In  de  eerste  pLsats  is  'Horse  RotorTOtor'  VDor  mij  een  semi-apocalyptisch 
dmg.  er  Eijn  volop  referenties  naar  de  vier  ruiters  van  de  apocalypse  (sie  de 
Openbarmgen  van  Johannes,  6-l;8  -  A.H.)  Veel  niunmers  op  de  LP  ver-wijsen  naer  de 
apocalypse  /  de  dood,  m^r  -vs  zijn  nie!  perse  pessimistisch  over  het  idee  ¥e  Eieu  in 
dat  soorl  dingen  ook  facetten  "iraai-aan  iets  te  vieren  valt. 

John:  ¥e  doen  er  niet  morbide  of  'gotisch-  over,  maar  ve  -s-erken  er  vel  mee  omdat 
het  komt...  Er  is  een  goede  pai-aliel  tussen  vat  er  nu  get>eia-t  en  de  laalste  degen  vaai 
Rome,  met  Usw  York  als  het  z^-erxe  centrum...  Dese  LP  had  eigenlijk  een  dubbel-LP 
moeten  -worden.  Die  tireede  komt  nu  voigend  jaair  uit,  en  de  titel  is  'The  dark  ege  of 
love ,  -H^t  voor  'Sex  =  Dood'  staat,  en  wat  nu  meer  dan  ooit  het  geval  is.  Gedeeltelijk  door 
Aids,  gedeeltelijk  door  de  eindigende  kvaJiteii  van  het  leven.  ¥e  hebben  nu  so'n 
beetje  het  hoogtepunt  bereikt  van  vat  mensen  kunnen  ervsren.  Er  aiUlen  nogal  ^-ax 
mensen  over  het  randje  gasn,  mede  door  de  nihilistische  levensvijze  die  verborgen 
-s-ordt  gehouden  met  een  imago  von  materiele  luxe,  en  zo/en  daai-door  vorden  -s-e  ons 
steeds  bemister  van  het  barbaarse  in  ons  alien.  Een  nucleaire  ocrlog  boven  ons  hoofd 
doet  ons  beseffen  dat  ve  in  een  eind-tijdperk  leven,  -s-aardoor  mensen  in  aflopende 
termen  gaan'denken,  tervijl  ^s  dsarvt^or  nog  een  toekomst  hadden.  ¥e  hebben  vat 
^■B  nu  nog  hebben,  masr  ■s'b  staan  op  een  rendje  en  ve  dienen  of  verschrikkelijk 
hard  en  aktief  besig  te  zijn,  of  ve  laten  ons  meevoeren  met  de  lastste  goJf.  PersoonUjfc 
kies  Ik  voor  het  laatste.  Niet  somaar...  Maar  uit  msgische  overvegingen  Om  ruimte  te 
maken  voor  een  nieuv  Ujdperk  diem  het  oude  te  -STirden  afgebroken. 

De    aankondiging   van    het    nieuwe    tijdperk  werd    in    1904  gedic- 
teerd  door  Aiwass/Aleister  Crowley,    wat   bekend  ataat   als 
'The  Book  of   the   Law'. 

'Het   ontvangen   van   het   boek   luidt   het   begin   van   een   nieuw 
tijdperk  in: 'The  Age  of   Horus ' .    Afgelopen   is   het  met   het 
Osiris-tijdperk,    het   tijdperk  van  de   stervende,    geoFferde 
goden  zoals   Osiris,    Attis,   Adonis,    Tammuz,    Jezus    en  Balder. 
Zij    worden   vervangen   door  Horus   in  zijn   tweelingvorm  van 
Hoor-Pa-Kraat  en  Ra-Hoor-Khuit,    respectieveli jk    'Stilts' 
(de  griekse  god  Harpocrates)    en    'strijd'    (de   ooriogsgod 
Mars).    Grote   omwentelingen   staan   voor  de   deur.   Als   tien 
jaar  later  de  Eerste  Wereldoorlog   uitbreekt   is   dit  voor 
Crowley   niets   orders   dan   een    'baptism  of  blood!.' 

uit    'Het   Beest'   van  Frater  Chronos   in  Abrahadabra  2, 

Stephen;  Maar  dit  is  de  situatie  bekijken  vanuit  een  sociaa!  raamTCrk.  Ook  in  een 
"nieuV  tijdperk  sulien  er  mensen  zijn  en  daarmee  niet  minder  -s-algelijk  dan  nu.  Ik 
bedoel,  hoe  mensen  er  uit  zien  nade  bom...  dat  interesseert  me  niet  soveel. 
Sleazy:  Eigenlijk  interesseert  niets  me  veel...  Soms  denk  ik  dat  ik  het  liefst  sou  villen 
doen  vat  de  hond  doet...  Vou  dat  ik  m'n  eigen  aar s  kon  likken... 


Ik  besluit  om  me  vanavond  -s-eer  een  delirium  te  drinken  en  nooit  meer  interviews  te 
doen.  'Meet  het  besteande  tot  het  duiselige  afdalen  in  de  anale  -s^nteltrap'  Doe  ik"  Doe 
ik!!  ■ 


G  g  I  L 


Nieuw  werk: 

The  Anal  Staircase  12" 

Horse  Rotorvator  LP 

The  Dark  Age  of  Love  LP 
The  Angelic  Conversation   LP 

Live  at  Bar  Maldoror  LP 

The  Gate  12" 

For  Us  They  Will  10" 


(K.442,  decGmber'86) 
(k.442,  januori  '87) 


(L.A.Y.L.A.H.) 
(i.s.m.  Abrahadabra 


CL  00 


Stien-r  me  w/itfi  blood, 
tiS,  the  gun  rises  tE£ 
Itff  tfi€,  3un  rises  Richer 
flccottica  ti  B(iptlsn> 
ti  flaptiarn-  o|  f ire- 
Haticts  ft«ttt  Ri^F»  to  f rnrrie  tfie  suti- 
tFiat  bums  In  lft«  a^y,  tfint  burns  out  his  eye 
Like  u  tJGgtvtivE  aun  -  [«  sofeit  noir 
[s  soteiC  tmr 
fins  feiiotvn  BtC  tfie  time 
tliut  ijmt  have  to  buru 
in-  orrfci-  to  sfutre 


eieerpt  wit  Tor  us  they  viH" 


\f% 


ALEISTER  CROWLEY;  THE  HASTINGS  ARCHIVES     j 


m  ^hfr"'^ 


"Hastings?"  "Een  elpee  van  Aleister  Crowley  ?"  Aangezien  de  vaste  lezers 
(van  beiderlei  kunne)  nu  langzamerhand  wel  zullen  weten  dat  Aleister  Crowley 
niet  de  nieuwe  "hype"  op  het  gebied  van  popmuzlek  Is,  zullen  we  maar  meteen 
met  de  zogenaamde  deur  in  huis  vallen.  Nieuwsgierigen  kunnen  proberen  het 
tweede  nummer  van  dit  onvolprezen  magazine  te  bemachtigen  of  zullen  moeten 
wachten  tocdat  schrijver  dezes  de  tijd  vindt  oni  zijn  biografie  over  Aleister 
Crowley  af  te  maken.  Ik  ga  althans  weer  niet  allerlei  pikante  details  uit 
's  mans  leven  aanhalen  om  duidelijk  te  maken  waarom  hi j ,  "the  Beast  666", 
zo  herucht  was  en  is. 

In  de  recensie  van  "Aleister  Crowley,  Selected  Poems"  (uitgegeven  en  inge- 
leld  door  martin  Booth)  schreef  ik  al  dat  Crowley  zelf  zijn  dichtwerk  minstens 
net  zo  belangrijk  vond  als  zijn  magische  werk. 

Deze  elpee  is  daar  voor  een  kant  een  weerslag  van.  Hier  staan  gedichten  op, 
door  hemzelf  voorgedragen,  onder  andere  uit  Konx  Om  Pax  (1907)  en  later, 
slechts  in  zeldzame  edlties  verkrijgbare,  bundels. 

"On  17  January  1945,  he  went  to  live,  and  die,  at  'Netherwood' , 
the  Ridge,  Hastings,  a  large,  and  to  me  sombre,  19th-century 
mansion  standing  in  its  own  grounds,  hidden  from  the  road  by 
tall  trees.  It  has  since  been  demolished." 

(J.  Symonds,  the  great  beast, 
Frogmore,  St  Albans,  1973,  p. 450) 

Het  is  in  Hastings  dat  hij  inderdaad  de  laatste  Jaren  van  zijn  leven  door- 
bracht,  financieel  en  anderzijds  ondersteund  door  zijn  Amerikaanse  volgelin— 
gen.  En  het  moet  daar  zijn  geweest  dat  deze  gedichten  en  magische  teksten 
zijn  opgenomen. 

Natuurlxjk  valt  deze  elpee,  waarvan  een  kant  op  45  toeren  moet  worden  afge- 
speeld,  onder  de  noemer  "curiosa" .  Toch  heeft  het  voor  degeen  die  meer  van 
Crowley  wil  afweten  wel  dagelijk  een  bepaalde  waarde.  Netzo  als  Je  bij  een 
goed  boek  een  voorstelling  (bewust  of  onbewust)  hebt  van  de  schrijver,  zo  heb 
(of  llever  had)  ik  dat  bij  de  figuur  van  Crowley.  En  ik  moet  zeggen...  het 
valt  niet  mee.  De  geluidskwaliteit  is  natuurlijk  belabberd,  veel  gekraak  en 
geruis...  Maar  ook  de  stem  is  die  van  een  nogal  benepen  klinkende  oude  man. 
Ik  was  door  Ithell  Colquhoun's  Sword  of  Wisdom  al  "voorbereid"  in  de  zin  dat 
zij  opmerkte  dat  Crowleys'  stem  nogal  leek  op  die  van  Winston  Churchill,  ook 
al  enigszins  benepen  en  nasaal  klinkend.  Niet  de  stem  van  een  magier  of  van 
ieraand  die  zichzelf  wilde  zien  als  de  belichaming  van  de  anti-christ . 
Over  de  teksten  enjgedichten  valt  nog  wel  het  een  en  ander  te  zeggen.  De  45  toe- 
ren kant  bevat  twee  "aanroepingen"  in  het  Enochiaans,  Dit  Enochiaans  is  een 
taal  van  engelen  voor  het  eerst  beschreven  en  genoteerd  door  twee  zestiende 
eeuwse  Engelse  magiers,  John  Dee  en  Edward  Kelly.  De  taal  bevat  een  geheel 
eigen  structuur  en  gramma t i ca ,  en  wordt  vooral  sinds  de  tijd  dat  de  magische 
orde  van  de  Golden  Dawn  haar  weer  opnieuw  invoerde  door  diverse  magische  ge- 
noodschappen  gebruikt.  Gelukkig  zijn  ook  de  vertalingen  in  het  Engels  door 
Crowley  opgenomen,  omdat  het  geheel  anders  waarschijnlijk  wel  heel  erg  veel 
zou  lijken  op  onverstaanbaar  gebrabbel, 
De  gedichten  zijn  typisch  voor  Crowley  : 

"The  World  for  a  whore! 
The  Sky  for  a  harlot! 
All  life-at  your  door- 
For  a  woman  of  scarlet!" 

(One  Sovereign  for  Woman) 


A. 0. Spare,  Aleister  Crowley,  drawn  from  memory,  1953. 


Deze  elpee  is  uitgebracht  door. 93.  Current  .93.,  David  Tibet  &co-  dus.  En  het 
hoort  inderdaad  helemaai  thuis  in  dit  vreemd  lijkende  hoekje,  met  mensen  die 
ook  blij'kbaar  zo  vreemd  mogelijk  willen  overkomen.  De  elpee  zou  in  een  oplage 
van*418' (Abrahadabra  !)  stuks  zijn  gemaakt,  maar  ondertussen  lijkt  er  al  een 
twee  tot  drie  niaal  de  hoeveelheid  alleen  al  in  Nederland  te  zijn  gesignaleerd. 
Op  een  blaadje  bij  de  elpee  staat  een  lijst  namen  van  mensen  die  de  eerste-3_l' 
( genummerde )  exemplaren  hebben  gehad.  Daarop  vallen  niet  alleen  de  leden  van 
Coil  op,  maar  ook  de  naam  van  Charles  Manson,  ieniand  die  ook  al  door  Francis 
King  met  de  magie  van  Crowley  was  geassocieerd.  Is  dit  het  sluiten  van  een 
cirkel  of  de  zoveelste  poging  om  macaber  te  lijken  ?  Wie  het  weet  mag  hel:  zeg- 
gen. 


m  ijiiTP 


tr 


Faber  and  Faber,  London  1986 

Come  to  free  the  words 
To  free  the  words  come 
Free  the  words  to. come 
The  words  come  to  free 
Words  come  to  free  thee 


The  possible  permutations  are 
5x4x3x2x1=  120  lines.  There- 
fore a  120-line  poem  without  an  author. 
Where  is  the  poet  Brion  Gysin  ? 

BRION  GYSIN 


ERLEBNIS  H. 


_  Waar  hij  is  ?  Een  onmogelijke  vraag.  Zelf  suggereert  hij  dot  hij  dit 
jaar  aanklopte  op  de  stervelingen-deur  von  het  Loots te  Museum;  ofwei 
de  Bardo  von  het  Tibetaanse  Dodenboek;  ofwel  zijn  we  nog  niet  zo  long 
geieden  op  de  hoogte  gesteld  van  zijn  overlijden  in  zijn  uoonplaats  Pa- 
rr js.Zijn  beroemde  collaborateur  William  Burroughs  droeg  zijn  onlanqs 
verschenen  LP  'The  Doctor  is  on  the  Market"  aan  hem  op,  terwijl  zijn 
beroemde  bewonderaor  Genesis  P.  Orridge  hetzelfde  deed  via  de  door  zijn 
Psychic  TV  gecoverde  Beach  Boys  hit  'Good  Vibrations', 

Wie  hij  is  ?  Een  vraag  voor  de  liefhebber  van  Beat  Generation-litera- 
tuur.  En  maar  ol  te  voak  een  onmogelijke  vraag  voor  hen  die  zeggen  dot  • 
te  zijn.  Mijn  mond  volt  open  van  verbazing  en  sluit  zich  weer.  'Moar 
weet  je  dan  niet  dot  het  Gysin  was  die  Burroughs  er  van  bewust  maakte  dat 
Cut-Up  nieuwe  mogeli jkheden  kon  scheppen  in  het  destijds  vastqeroeste 
concept  van  schrijven  ?  Brion  zei  'Writing  is  fifty  years  behind  pain- 
ting ,  en  wos  van  mening  dat  de  collage-  en  montagetechniek  wear  DADA 
de  kunstwereld  mee  had  overhoop  gehaald  ook  op  schrijven  kon  worden 
toegepast   Misschien  weet  die  wilde  jongen  meer,  hij  zag  de  video-clip 
van  Good  Vibrations'  op  Sky  Channel  en  ik  tref  hem  in  de  gramma f con pla- 
tenzaak  in  het  centrum  von  de  stad.  Bied  hem  mijn  hand  oan  die  hij  slop- 
jes  yastpakt  en  schudt.  Zwijgend  lopen  we  near  zijn  woning  in  de  achter- 
buurt,  hier  niet  ver  vandaan.  Verbaasd  staor  ik  bij  het  binnenkomen  naar 
de  Dreamachme  in  €6n  van   de  hoeken  van  zijn  kamer.  'Helaas'  begint  hij 
en  stoart  near  hetzelfde  objekt  als  ik^'heb  ik  maar  66n   pick  up.Anders 
kon  ik  m  aanzetten  terwijl  ik  platen  draai. ■  Ik  vraag  de  jongen  of  hii 
weleens  wat  van  Brion  Gysin  geiezen  heeft. 'Nee,  ik  wist  niet  eens  dat 
le  ook  boeken  geschreven  had. ' 
■0  zeker.  Noast  'The  Third  Mind',  waarin  hij  met  Burroughs  de  Cut-Up  me- 
thods uitwerkt,  de  uitvinding  van  de  Dreamachine*,  zijn  schilderi jen, 
zijn  gedichten  en  nog  yeel  meer  aktivitelten,  ogenschi jnlijk  ontelbaar, 
neett  hij  ook  nog  romans  geschreven.  'The  Process'  verscheen  in  1969 
een  fantastisch  (diverse  betekenissen  mogeli jk)  verhaai  over  Uiys  0. ' 
Hanson  die  de  Sahara  intrekt,  niet  van  connabis  kan  afblijven  en  (mede 

rechtkomt.  The  Last  Museum'  verscheen  uiteindelijk  in  het  jaar  dot  Gy- 


T 


u 


T 
I 


sin  overleed,  hoewel  de   eerste  versie  al   in    1968  door  een  Franse  uitgever 
werd  afgewezen.  Waarop  Gysin  besloot  het  66n   en  ander  aan   het  boek  teveran- 
deren,  Er  wordt  zeifs  verondersteld  dat  die  veranderingen  nog  de  enige 
reden  was  voor  Gysin  om  in  leven  te  biijven.  Meerdere  malen  zei  hij  dat 
•le  nog  wat  te  doen  had  voordat  'ie  er  het  bijltje  bij  neer  zou  leggen. 
Brion  Gysin  leed  al  jaren  aan  kanker...  Het  boek  zou  gaan  over  het  roem- 
ruchte  Beat  Hotel  in  Parijs,  waar  aan  het  eind  van  de  jaren  '50  de  arties- 
ten  elkaar  zouden  ontmoeten  die  het  hotel  z'n  bijnaam  zouden  geven.  Allen 
Ginsberg.  Jack  Kerouac  William  Burroughs. . In  1982  verscheen  'Here  To  Go: 
Planet  R-101',  een  grote  verzameling  interviews  met  Gysin  door  Terry  Wil- 
son, onder  meer  aangevuld  met  ofbeeldingen  van  zijn  schilderijen  en... 
voorproefjes  uit  de  definitieve  versie  van    'The  Last  Museum',  wat  toen 
nog  als  werktitel  "Beot  Museum-Bardo  Hotel'  droeg. ' 

'In  principe  is  er  dus  aan  het  oorspronkeli jke  idee  niet  veel  veranderd  ?' 
De  vraag  van  de  wilde  jongen  haalt  me  uit  mijn  concentratie.  Was  de  hele 
omgeving  vergeten,  realiseerde  me  niets,  woorden  leken  rechtstreeks  uit 
mijn  mond  te  komen  en  niet  meer  uit  mijn  denken.  Mijn  hersenen  een  speelbai 
van  de  flikkerende  Dreamachine. 

'Eh...  Zeer  zeker  niet  waar.  Het  hele  Beat  Hotel  gebeuren  is  naar  de  achter- 
grond  verhuisd  en  heeft  plaats  gemaakt  voor  Gysin's  'Ware  LJefde'.  De  laats- 
te  woorden  die  hij  in  literaire  vorm  uitbiies,., 

'I  mean  to  get  out  of  here  and  come  back  never  again  !  Heavenly  reunions 
with  one's  Loved  One  ?  Ugh  !  There  is  no  one  I  ever  knew  in  this  world 
I  want  to  see  again. 

A  story  like  this  can  have  no  happy  ending. 
Or  can  it  ?' 

Wat  hier  aan  vooraf  ging  is  een  fantastische  (!  wederom)  tocht  van  hoofdfi- 
guur  little  PG  Six  door  de  49  kamers  op  de  7  verdiepingen  van   het  Beat  Hotel 
wat  de  Bardo  van   het  Tibetaanse  Dodenboek  is.  Meer  kan  ik  er  niet  over  zeg- 
gen.  Je  most  het  moor  lezen,  ik  road  het  je  aan,' 

'Kan  ik  het  van  je  lenen  ?  Ik  weet  ni«t  zoveel  van  die  Beat  toestand  en  dot 
Dodenboek. ' 

"Is  ook  niet  werkelijk  nodig.  Niet  nodig  om  te'begrijpen  wot  je  leest.  Gy- 
sin zei  'Who  runs  may  read  but  few  people  run  fast  enough'.  Scotty  van  Star 
Trek  die  je  transporteert  naar  een  voor  de  Intergalactische  Road  nog  onbe- 
kende  planeet, ' 

Of  hij  het  toch  maor  raocht  lenen,  Krap.  bij  kas  enzo,  Maar  of  hij  het  ook  zal 
lezen-,. 


^n — r 


7'  I'  'f-  r ,    , 

Dreamachxne:  Bedacht  door  Gysin  en  mede  uitgewerkt  met  Ion  Sommerville 
(1941-1976).  Een  ronddraaiende  koker  zendt  tussen  de  8  en  13  lichtimpul- 
sen  per  seconde  uit  die  een  direkte  inwerking  hebben  op  de  alfa-golven 
in  de  hersenen,  daar  tijdens  het  aanschouwen  van  de  impulsen  met  (half) 
~  gesloten  ogen  hallucinaties  mee  veroorzakend.